43 burgerprojecten gefinancierd in 2024: tussen groene revolutie en buurtutopie, transformeert “Inspirons le Quartier” Brussel echt?

Door [Uw naam], Brussels Gazette

Ze zijn overal. In parken, op pleinen, op straathoeken. De nieuwe helden van de ecologische transitie van Brussel dragen geen cape en maillot, maar ze zwaaien trots met hun schoppen, hun zelfgemaakte zonnepanelen en hun… kippen. Ja, je leest het goed: kippen. Midden in Molenbeek.

Welkom in de wereld van “Inspirons le Quartier”, het Brusselse milieuprogramma dat van uw buren zondagse eco-strijders maakt. In 2024 wonnen niet minder dan 43 burgergroepen de ultieme prijs: een cheque tussen € 1 399 en € 14 685 om hun groene dromen waar te maken. Totale budget? Meer dan 150.000 euro overheidsgeld geïnvesteerd in wat sommigen “revolutie van onderaf” noemen, anderen “gesubsidieerd doe-het-zelven”.

Kippen in Molenbeek, vijvers in Sint-Joost

Neem het “COTCOTWEST”-project: 3.500 euro voor het opzetten van een kippenhok van 30 m² met zes kippen in Molenbeek. Het doel is om “de bewoners milieubewuster te maken” door verse eieren te verzamelen. Want blijkbaar hebben Brusselaars hoenderachtigen nodig om te begrijpen waar eieren vandaan komen. Wie had dat gedacht?

In Sint-Joost-ten-Node wordt ook niet gelachen over biodiversiteit. Het project ‘Mare écologique Noguiera’ (ook ter waarde van € 3.500) wil ‘de biodiversiteit een boost geven’ door exotische planten te vervangen door inheemse soorten. Revolutionair, echt waar. Onze voorouders, die wilgen en elzen plantten op de oevers van vijvers, zullen zich wel omdraaien in hun ecologische graf.

Wol voor debat

Maar de kers op de taart gaat ongetwijfeld naar “La Lainerie” in Ganshoren (€11.524, niet minder). Het project? De wol van de ‘Moutons bruxellois’ (Brusselse schapen) een meerwaarde geven, want “de kosten voor de verwerking van wol zijn zo hoog dat veel boeren ze liever verbranden”. De logische oplossing is het organiseren van “Trico-thés” waar buren samenkomen om te breien. Want het is duidelijk dat het probleem van de Belgische wolindustrie kan worden opgelost door buurtworkshops.

Innovatie volgens Schaarbeek

Schaarbeek denkt groter met het project “Tuinkeuken De Kriekelaar” (€14.685, de jackpot!). Het idee? Een bestaande buurtkeuken uitbreiden met “3 mobiele keukenunits” en een brood/pizzaoven. Want wat de 1,2 miljoen inwoners van Brussel echt nodig hadden, was een extra pizzaoven gerund door vrijwilligers.

De energie van wanhoop

Een speciale vermelding gaat naar het project “Energie solidaire du balai” in Watermaal-Bosvoorde (€14.439). De naam liegt er niet om: het idee is om een “energiegemeenschap” van 100 huishoudens te creëren rond gemeenschappelijke fotovoltaïsche panelen. Een nobel voornemen, zeker, maar als je bedenkt dat het Brusselse gewest 1,2 miljoen inwoners telt, wegen deze 100 huishoudens als een druppel water in de Belgische energieoceaan.

De geografie van groen activisme

Geografisch gezien heeft de groene revolutie in Brussel haar hoofdkwartier. Schaarbeek gaat aan kop met 6 projecten (de meest gemotiveerde?), gevolgd door Molenbeek, Vorst en Evere met elk 4 projecten. Merkwaardig genoeg zijn de meest ‘burgerlijke’ gemeenten niet noodzakelijk het meest vertegenwoordigd. Zou het kunnen dat de ecologie van de burger omgekeerd evenredig is met de levensstandaard? Of gewoon dat als je de middelen hebt, je liever iemand anders betaalt om voor je compost te zorgen?

Tussen naïviteit en noodzaak

Begrijp ons niet verkeerd. Achter het sarcasme schuilt een realiteit: deze 43 projecten hebben rechtstreeks betrekking op meer dan 1.000 Brusselse gezinnen en creëren sociale banden in soms verwaarloosde buurten. In een tijd waarin de staat worstelt om grote milieuproblemen op te lossen, zijn deze buurtinitiatieven, hoe bescheiden ook, misschien het begin van een oplossing.

Het project “Clean Team” in Evere, geleid door “een dozijn jonge bewoners” die sinds eind 2023 het afval van hun woonwijk ophalen, is een perfecte illustratie van deze dubbelzinnigheid. Ontroerend? Absoluut. Onthult het een dieper probleem van stedelijk beheer? Waarschijnlijk wel.

Publiek geld, het eeuwige debat

Dan is er nog de lastige vraag: is deze 150.000 euro goed geïnvesteerd? Als je bedenkt dat het jaarlijkse budget van Leefmilieu Brussel meer dan 100 miljoen euro bedraagt, kan dit bedrag belachelijk lijken. Maar het vertegenwoordigt ook het equivalent van drie voltijdse banen voor een jaar. Dus is het beter om ambtenaren te betalen om het werk te doen of om gemotiveerde burgers te subsidiëren?

Naar een groener Brussel… of een naïever Brussel?

Uiteindelijk onthult “Inspirons le Quartier” misschien meer over de gemoedstoestand van een tijdperk dan over de werkelijke effectiviteit ervan. In een tijd waarin de grote klimaatuitdagingen onoverkomelijk lijken, bieden deze micro-initiatieven de geruststellende illusie dat iedereen zijn steentje kan bijdragen. Er is een dunne lijn tussen groene revolutie en collectieve therapie.

Dus ja, deze 43 projecten zullen de planeet niet redden. Maar ze redden misschien wel iets anders: het geloof dat lokale collectieve actie nog steeds zin heeft in een steeds meer geglobaliseerde en complexe wereld. En dat is, zelfs met alle sarcasme van de wereld, iets.

Als je ondertussen je buren stadskippen ziet voeren of ‘lokale’ wol ziet breien, dan weet je dat het is om de planeet te redden. Of in ieder geval hun buurt.

Contact: Om mee te doen aan de groene buurtrevolutie: inspironslequartier.brussels – Kippen en wol niet voorzien.