Brussels verbod op elektrische scooters op oudejaarsavond geeft aanleiding tot debat

Voor oudejaarsavond 2025-2026 is Brussel van plan om gedeelde en privé-scooters te verbieden van 31 december tot¹ januari, een ongekende maatregel die bedoeld is om openbare ordeverstoringen en ernstige ongevallen te voorkomen. Op het kruispunt van veiligheid, individuele vrijheden en de regulering van micromobiliteit roept deze beslissing vragen op over de werkelijke effectiviteit en juridische implicaties.

Een uitzonderlijke maatregel voor een nacht met hoog risico

Concreet heeft de minister-president belast met de lopende zaken, Rudi Vervoort (PS), aan de regionale parlementscommissie zijn voornemen bevestigd om een decreet uit te vaardigen dat het gebruik van elektrische scooters – gedeeld en privé – op oudejaarsavond volledig aan banden legt. Het verbod zal gelden tussen een specifiek tijdstip op 31 december 2025 en een vastgesteld tijdstip op¹ januari 2026. Voor de exploitanten betekent dit dat ze hun machines uit de openbare ruimte moeten verwijderen, niet alleen in hotspots waar drugshandel plaatsvindt, maar ook in andere probleemwijken. Aan de 19 Brusselse burgemeesters werd gevraagd om de betrokken zones voor te stellen, terwijl het decreet “proportioneel” moet blijven om een afwijzing door de Raad van State te vermijden.

Tussen incidenten en overbevolking op afdelingen spoedeisende hulp

Elk jaar wordt oudejaarsavond in Brussel gekenmerkt door een golf van incidenten: vorig jaar verrichtte de politie 159 arrestaties en registreerde ze tientallen misdrijven, gaande van het in brand steken van voertuigen tot het opwerpen van obstakels om de brandweer te verhinderen in te grijpen. Tegelijkertijd verhoogt overmatig alcohol- en drugsgebruik tijdens de festiviteiten het risico op ernstige scooterongelukken. Volgens de minister-president kan de “giftige cocktail” van mensenmassa’s, onvoorspelbare gebruikers en deze nieuwe vormen van lichte mobiliteit de hulpdiensten overweldigen en ernstige verwondingen veroorzaken. Uiteindelijk is het doel van een eenmalig verbod om de hulpdiensten te ontlasten en de blootstelling van het publiek aan vermijdbare gevaren te beperken.

Oneigenlijk gebruik en drugshandel

Naast het veroorzaken van ongelukken zijn elektrische scooters een geliefd instrument geworden voor drugshandel in de hoofdstad. De Brusselse openbare aanklager, Julien Moinil, heeft gewaarschuwd voor het toenemende gebruik van deze machines om drugs te vervoeren en dealers te helpen ontsnappen na het dealen. Bovendien hebben sommige schutters deze voertuigen gebruikt om zich snel door stedelijke gebieden te verplaatsen. Als reactie hierop is sinds 3 december 2025 een strenge identificatiemaatregel van kracht: alle gebruikers van gedeelde scooters moeten een officiële identiteitskaart en een selfie laten zien om de machine te ontgrendelen. Deze traceerbaarheid is bedoeld om crimineel gebruik te ontmoedigen, maar sommige mensen vinden het onvoldoende tijdens piekfestiviteiten, wanneer men eerder vertrouwt op reactiviteit dan op transparantie van de gebruikers.

Geschillen en juridische kwesties

Het verbod krijgt echter kritiek van exploitanten en regelmatige gebruikers. Zij bekritiseren het verbod omdat het de bewegingsvrijheid beperkt en menen dat het de echte oorzaken van de problemen niet aanpakt: het richt zich op een symptoom in plaats van op de oorzaak. Bovendien bestaat het risico dat de Raad van State de maatregel als disproportioneel zal beschouwen als de gekozen perimeters of de dienstregelingen niet worden gerechtvaardigd door nauwkeurige gegevens. Exploitanten maken zich ook zorgen over de hoge technische kosten die gepaard gaan met het verwijderen en verplaatsen van apparatuur midden in de nacht. Tot slot waarschuwen sommige juridische experts dat dit een precedent zou kunnen scheppen dat zou kunnen aanzetten tot steeds frequentere uitzonderlijke maatregelen, waardoor het principe van vrij verkeer in de openbare ruimte zou worden ondermijnd.

Hoe effectief zijn tijdelijke maatregelen?

In Parijs, Lyon en Amsterdam is al geëxperimenteerd met nachtelijke verboden of zones met beperkte toegang, maar over het algemeen op een meer gerichte basis en voor een langere periode dan alleen oudejaarsavond in Brussel. In de praktijk hebben deze initiatieven het aantal ongevallen en excessen verminderd, maar het probleem soms verplaatst naar andere buurten of vervoerswijzen zoals fietsen of scooters. In Brussel is de maatregel bedoeld als eenmalig, gebaseerd op het begrip risicoperiode. Het valt nog te bezien of dit tijdelijke verbod, afgezien van het aankondigingseffect en de sterke boodschap aan potentiële herrieschoppers, voldoende zal zijn om het aantal incidenten te verminderen of ze gewoon zal verschuiven naar de volgende dag of naar andere vervoersmiddelen. De autoriteiten zullen de veiligheidsindicatoren en de gevoelens van de buurtbewoners nauwgezet moeten evalueren om de regulering van micro-mobiliteit tijdens feestperiodes in de toekomst aan te passen.