De zomer van 2025 markeerde een bijzonder keerpunt in de Brusselse politiek. Net toen de Europese hoofdstad zich, zoals elk jaar, voorbereidde op een welkome zomerstop, kwamen haar instellingen en burgers terecht in een wervelwind van onzekerheid. Achter het vredige beeld van drukke parken en overvolle terrassen was de politieke en sociale spanning nog nooit zo voelbaar. De maanden juli en augustus zijn niet zomaar een dipje op de kalender, maar bieden een glimp van de kolossale problemen die Brussel in de herfst te wachten staan.

Een ongekend klimaat van geweld

Brussel, dat gewoonlijk wordt gezien als een open, kosmopolitische hoofdstad, heeft nu te maken met een spectaculaire toename van stedelijk geweld. Twintig schietpartijen in minder dan twee maanden: het is een alarmerend cijfer dat de realiteit van steeds onrustiger nachten in verschillende wijken blootlegt. De schoten weerklinken, zaaien angst en wakkeren oude discussies over openbare veiligheid weer aan. Politieagenten, rechters en lokale ambtenaren verdubbelen hun inspanningen om in te dammen wat een structureel fenomeen lijkt te zijn geworden.

De drugshandel, die lange tijd beperkt bleef tot de marge, heeft zich verplaatst naar het hart van de stad, waardoor het aantal botsingen tussen rivaliserende bendes is toegenomen. Het geweld heeft een ongewone dimensie gekregen: gezinnen die in het kruisvuur terechtkomen, afranselingen op klaarlichte dag, intimidatie van magistraten die zich durven te verzetten tegen de greep van onaantastbare handelaars. De zomer van 2025 zal ook het moment zijn waarop justitie beschermende maatregelen heeft moeten nemen. Preventiecampagnes en oproepen tot dialoog lijken machteloos tegenover de vastberadenheid van de netwerken. Terwijl het aantal schietpartijen van jaar tot jaar al was toegenomen, bereikt de frequentie nu een kritieke drempel. Lang sluimerende angsten dringen door in de gesprekken: Staat Brussel op het punt om om te vallen?

Een verlammende politieke crisis

Deze tragische realiteit wordt nog verergerd door een nooit geziene institutionele situatie: meer dan een jaar na de gewestelijke verkiezingen heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nog steeds geen echt samengestelde regering. De onderhandelingen zijn vastgelopen en de grote politieke families tonen hun onvermogen om het eens te worden over een duurzame coalitie. De sfeer is bijna in een impasse: elke partij houdt vast aan zijn eisen en elke concessie lijkt te duur. De onderhandelingstafel heeft nu een externe bemiddelaar, een nieuwe speler die de rafelige draden van een afwezige consensus aan elkaar moet naaien.

Deze impasse ondermijnt de hele regio. Belangrijke wetgevingsprojecten zijn opgeschort en initiatieven op het gebied van huisvesting, mobiliteit en gezondheid stagneren. De uitvoerende macht draait op een slakkengangetje en dag na dag zien de burgers de grenzen van een regio waar de afwezigheid van een duidelijke meerderheid het vermogen om te regeren in twijfel trekt. In het najaar zal er geen uitstel zijn: Brussel zal moeten reageren op de dringende vraag naar structurele oplossingen. Op het terrein gaat de noodsituatie op het gebied van veiligheid vooraf aan de politieke dialoog, maar kan deze niet vervangen.

Begroting 2025: een spiegel van sociale spanningen

Ondanks de turbulentie aan de top gaat het institutionele leven zo goed mogelijk door. Eind juni keurde de Brusselse gemeenteraad zijn ontwerpbegroting voor 2025 goed, waaruit blijkt dat de hoofdstad voor moeilijke keuzes staat. Onder druk om de begroting in evenwicht te brengen, wordt de ene bezuiniging na de andere doorgevoerd: minder steun voor achterstandswijken, minder geld voor sport en energie-isolatie voor woningen, en hogere huren voor openbare woningen. Oppositiepartijen hekelen steeds luider wat zij zien als sociale achteruitgang, waardoor de angst voor groeiende ongelijkheid toeneemt op een moment dat de stad wordt geconfronteerd met een ongekende veiligheidscrisis.

De prioriteiten van de gemeentelijke meerderheid worden in vraag gesteld: de keuze om in bepaalde sectoren te investeren in plaats van in andere, het belang dat aan de privésector wordt toegekend, de financiering van cultuur en sociale diensten – al deze domeinen worden in vraag gesteld, soms op virulente wijze. De ecologistische oppositie en extreem links komen met tal van alternatieve voorstellen, waarvan sommige moeilijk uitvoerbaar zullen zijn zonder een stabiele regionale meerderheid. Een andere verzwarende factor is de huurverhoging van 3,4% voor woningen beheerd door de Régie Foncière, die door velen wordt gezien als een te grote druk op huishoudens die al verzwakt zijn door stijgende prijzen en onzekerheid.

Deze begroting, die geacht wordt de toekomst van de hoofdstad in kaart te brengen, is in werkelijkheid een onthulling van structurele uitdagingen: hoe kunnen we internationale aantrekkingskracht verzoenen met interne solidariteit? Welke afwegingen moeten worden gemaakt in het licht van de demografische druk, de ecologische transitie en de toenemende onzekerheid? Brussel worstelt om een duidelijke koers uit te zetten, terwijl de dringende problemen zich opstapelen.

De back-to-school uitdagingen

De start van het schooljaar 2025 zal cruciaal zijn. Voor de veiligheid, sociale cohesie en politieke stabiliteit. Deskundigen en lokale leiders onderzoeken een aantal mogelijkheden. Op het gebied van veiligheid is het cruciaal om de vicieuze cirkel te doorbreken waarin bendeleiders hun criminele activiteiten vanuit hun cellen controleren. Versterking van de justitiële en politiële middelen, het opsporen van de financiële circuits van criminele netwerken en het bieden van sterke sociale steun aan de meest kwetsbare bevolkingsgroepen worden gepresenteerd als de enige duurzame uitweg uit de huidige crisis.

Maar het antwoord mag niet alleen bestraffend zijn. Veel mensen vragen om een hernieuwde inzet voor de volksgezondheid, in het bijzonder het monitoren en ondersteunen van drugsverslaafden, die vaak de eerste slachtoffers zijn van de netwerken. De sociale noodsituatie vereist ook het creëren van economische alternatieven voor kwetsbare groepen aan de rand van de samenleving die gemakkelijk door drugshandelaren worden gerekruteerd. De verenigingen die ter plekke actief zijn, vragen om een collectieve reactie, het beëindigen van het oplapbeleid en het opstarten van een echt stadsvernieuwingsproject.

Politieke dialoog: de sleutel tot het beëindigen van de crisis

Op een dieper niveau roept de situatie in Brussel vragen op over het vermogen van de politieke klasse om historische impasses te doorbreken en terug te keren naar een geest van consensus. Op de lange termijn zal Brussel zijn uitdagingen alleen aankunnen als zijn leiders het eens kunnen worden over een gemeenschappelijke visie die boven partijpolitieke verdeeldheid en electorale berekeningen uitstijgt. Iedereen erkent halfslachtig dat de versnippering van politieke krachten en de logica van coalities tegen elke prijs hun grenzen hebben bereikt. Deze grote avond van dialoog, zo vaak uitgesteld, kan niet langer wachten.

Er staat veel op het spel: de reputatie van Brussel op het internationale toneel behouden, de veiligheid van zijn 1,2 miljoen inwoners garanderen, een duurzaam antwoord bieden op de sociale crisis. De hoofdstad heeft de sleutel in handen van de Belgische en Europese dialoog, maar ook van haar eigen lot. Terwijl de hoofdstad van het land soms verlamd lijkt door de institutionele complexiteit van België, is de bevolking nog nooit zo veeleisend geweest voor tastbare resultaten en pragmatische oplossingen, ver weg van anathema’s en steriele debatten.

Hopen en vooruitzichten

Aan het einde van de zomer gaat Brussel de herfst in met een dubbel bewustzijn: van het onmiddellijke gevaar, maar ook van de enorme kansen die voor ons liggen. Gemeenschapsnetwerken en burgerbewegingen voeren hun initiatieven op. Brusselse jongeren, die vaak in de frontlinie van het geweld staan, laten hun stem horen, vragen om steunmaatregelen, eisen een stad die open maar beschermd is, dynamisch maar rechtvaardig. Winkels, scholen en buurtstructuren komen elke dag in actie om het gemeenschapsleven in stand te houden.

De regio heeft nog steeds belangrijke troeven: haar economische dynamiek, haar culturele aantrekkingskracht, haar vermogen om talent en investeerders aan te trekken. Maar om deze kracht om te zetten in gedeelde vooruitgang, blijft politieke stabiliteit essentieel. Alle ogen zijn nu gericht op de onderhandelingstafel, in de hoop op een akkoord dat eindelijk concrete oplossingen mogelijk maakt.

Brussel op een kruispunt

De Belgische hoofdstad nadert de herfst zonder zekerheid, maar met vastberadenheid. Dit is niet het moment voor slogans of passieve verwachtingen. De situatie vraagt om een globaal antwoord waarbij alle politieke, juridische, sociale en burgerkrachten worden gemobiliseerd. Veiligheid, sociale rechtvaardigheid, stedelijke cohesie: geen van deze prioriteiten kan nog langer worden uitgesteld. Dit scharniermoment biedt de leiders van Brussel een misschien wel unieke kans om te bewijzen dat ze in staat zijn om historische compromissen tot een goed einde te brengen.

Dag na dag zal de Brussels Gazette de ontwikkelingen in deze buitengewone politieke arena zo dicht mogelijk blijven volgen bij de mensen die er wonen. Want in 2025 speelt Brussel om veel meer dan zijn imago als Europese hoofdstad: het speelt vooral om zijn eigen vermogen om de politiek opnieuw uit te vinden ten voordele van iedereen.