In 2025 voert België zijn streven naar lokale, gedeelde energie op. Energiegemeenschappen (EC’s) – structuren die bedrijven, lokale overheden en soms burgers in staat stellen om elektriciteit te produceren, te verbruiken, op te slaan en te delen – komen uit het slop en vestigen zich vooral op bedrijventerreinen, industriële campussen en locaties met meerdere huurders. Het resultaat: grootschalige projecten, kosten onder controle, meer veerkracht en een CO₂-traject dat overeenkomt met de Europese doelstellingen. De nieuwe EU-regels voor de elektriciteitsmarkt, die in de zomer van 2024 van kracht worden, versterken ook de positie van bedrijven in EC’s en de consumentenbescherming, waardoor het gemakkelijker wordt om te investeren in lokale hernieuwbare energiebronnen. Energie

1) Waar hebben we het precies over?

De EU erkent twee hoofdtypes van gemeenschappen: burger-energiegemeenschappen (Citizen Energy Communities – CEC’s) en gemeenschappen voor hernieuwbare energie (Renewable Energy Communities – REC’s). Beide zijn gebaseerd op open participatie, lokale controle en een ander doel dan puur winstbejag; ze maken het mogelijk om productie, delen en diensten (flexibiliteit, opladen, advies, enz.) te organiseren. Voor overheidsinstanties en bedrijven die gegroepeerd zijn op een bedrijventerrein, zijn deze kaders perfect verenigbaar – vooral wanneer de elektriciteit afkomstig is van hernieuwbare bronnen. rescoop.eu – Energie

2) België: een regionaal maar convergerend kader

• Vlaanderen: energiedelen is operationeel en wordt beheerd door Fluvius. Sinds 2023 is het mogelijk om een Energiegemeenschap (CE) op te richten die bedrijven en overheden samenbrengt om te produceren, te delen en diensten aan te bieden (flexibiliteit, e-mobiliteit, enz.). fluvius.be – Vlaanderen.be+1
  
• Brussel: energiedeling en CE onderworpen aan BRUGEL-vergunning (geldig voor 10 jaar, hernieuwbaar) met technische en governancevereisten. In 2024 telde het Gewest al ~200 actieve projecten, een dynamiek die in 2025 zal aanhouden. sibelga.be brugel.brussels L’Esprit De L’Écho
  
• Wallonië: het CWaPE biedt een kader voor het delen van energie en gemeenschappen; voorafgaande toestemming is vereist en bepaalde procedures (p2p) wachten nog op uitvoeringswetgeving. In maart 2025 verfijnde een uitspraak van de Raad van State het concept “lokale overheden” in de Waalse context. CWAPE+1 – Energie – SPW

Het onthouden waard voor B2B: in alle drie de regio’s kunnen bedrijven (klein, middelgroot en groot) lid worden van een energiegemeenschap en elektriciteit lokaal delen, onder bepaalde voorwaarden (slimme meters, contractueel kader, validatie/melding). fluvius.be – CWAPE – sibelga.be

3) Waarom zijn ondernemingsraden goed voor het bedrijfsleven?

• Bescherming tegen volatiliteit: lokaal delen + lokaal PPP vermindert de blootstelling aan spotmarkten en maakt de kosten voorspelbaarder. De Europese hervorming van het marktontwerp (2024) zal langetermijncontracten aanmoedigen. Energie
  
• Netwerken & pieken optimaliseren: in Vlaanderen is een deel van de netwerktarieven afhankelijk van piekvermogen (“capacitéstarief”). Het bundelen van productie (PV), het regelen van belastingen (IRVE, HVAC, proces) en het afvlakken van pieken via EMS/batterijen wordt financieel doorslaggevend. In 2025 zal 1 kW gemiddeld piekvermogen per jaar ~€52,95 exclusief btw kosten aan back-upcapaciteit. VREG
  
• Zichtbaarheid en controle gemakkelijker gemaakt door digitale technologie: De uitrol van digitale meters en 15-minuten uitlezing (per kwartier) maakt de weg vrij voor nauwkeurige, real-time monitoring van uw productie en verbruik. In een CE maken deze gegevens gestructureerd delen, collectieve verrekening via het netwerk en door de DNB’s mogelijk, en bovenal een duidelijke visie om te anticiperen op uw energiestrategie , deze te optimaliseren en te sturen op de lange termijn.

4) Casestudies en leergebieden in België

• Industriële campus in Wallonië: energy living lab (elektriciteit + 5G thermische netwerken), science & business park waar lokale productie, flexibiliteit en nieuwe marktmodellen worden getest in reële omstandigheden. Wetenschapspark Luik
• Brussel: de eerste energiegemeenschap speciaal gericht op grote bedrijven. Energie
• Vlaamse bedrijventerreinen: proefprojecten tonen aan dat het delen en ontwikkelen van groene energie de snelheid van hernieuwbare energie verhoogt en congestie beperkt, met gedeelde EMS en batterijen (bv. Mechelen-Noord). Flux50

5) Hoeveel kan het opleveren (en waar liggen de valkuilen)?

FT’s bieden bedrijven een tastbaar potentieel voor waardecreatie, bevestigd door feedback en vakliteratuur. Rescoop. Door hun fotovoltaïsche productie te bundelen, vooral tussen spelers met complementaire verbruiksprofielen (dag/nacht, week/weekend), verhogen ze hun zelfverbruik aanzienlijk. Deze synergie vermindert de afhankelijkheid van externe aankopen en optimaliseert het gebruik van lokaal geproduceerde groene energie. Bovendien helpt het coördineren van het verbruik om pieken in de vraag af te vlakken, wat leidt tot een verlaging van de stroomgerelateerde netwerktarieven in Vlaanderen(capaciteitsstarief), terwijl het tegelijkertijd de interesse in oplossingen voor batterijopslag en flexibiliteit aanwakkert, of het nu gaat om het aansturen van laadstations, industriële koeling of warmtepompen (Fluvius). Tot slot zorgt het gebruik van intracommunautaire stroomafnameovereenkomsten op lange termijn (PPA’s), die nu worden vergemakkelijkt door de Europese hervorming van de elektriciteitsmarkt die in 2024 wordt goedgekeurd, voor gegarandeerde prijzen en een grotere budgettaire voorspelbaarheid voor de leden. Europese Commissie – Energie.

Aandachtspunten:

• Omslachtig administratief kader en weinig facilitators, ondersteunende bedrijven;
• Nieuwe en evoluerende lokale regels: in 2025 verduidelijkte de Raad van State de definitie van “lokale besturen” in Wallonië – mogelijke impact op de samenstelling van bepaalde gemeenschappen. CWAPE
  
• Tarieven en investeringen: netwerktarieven veranderen (2025 stijging in verschillende segmenten). Daarom is het vandaag nog belangrijker om PV-installaties correct te dimensioneren. Opslag en flexibiliteit blijven cruciaal voor een robuuste business case. nelectra.be
  

6) B2B-instructies: hoe lanceer je een energiecommunity?

1. Identificeer het toepassingsgebied (bedrijvenpark, locatie met meerdere gebouwen, campus) en breng het gebruik in kaart (belastingsprofielen, pieken, processen).
2. Kies een escort : publiek of privé, om je door het doolhof van regels te leiden.
3. Ontwikkel governance (CEC/REC-statuten, verdeelsleutels, exitregels, flexibiliteit/opslagdiensten).
4. Hulpmiddelen: slimme meters, EMS, opslag, oplaadpunten waar nodig – een voorwaarde voor piekbeheer.
5. Zorgen voor rechtszekerheid en goedkeuring (BRUGEL in Brussel; CWaPE in Wallonië; kennisgeving/contracten in Vlaanderen).

In een notendop

In België is het niet alleen mogelijk voor bedrijven om hun elektriciteit te delen, maar dit model blijkt vaak winstgevend als het fotovoltaïsche productie combineert met intelligent belastingsbeheer. Het regelgevend kader evolueert echter voortdurend – vooral in Wallonië – dus het is belangrijk om je project goed voor te bereiden, bij voorkeur met de hulp van een expert. Het jaar 2025 biedt een bijzonder gunstige context: de Europese hervorming van de elektriciteitsmarkt, het wijdverspreide gebruik van digitale meters en de toenemende druk om de piekbelastingen in Vlaanderen onder controle te houden, creëren een zeldzame afstemming om de oprichting van B2B-energiegemeenschappen te versnellen.