De Brusselse economie op geleende tijd: tussen structurele zwakte en hernieuwd vertrouwen

In de eerste helft van 2025 noteerde Brussel bijna geen groei in de commerciële sector (+0,1%), ver achter Wallonië (+0,8%) en Vlaanderen (+0,4%). Toch geven de daling van de inflatie en een lichte heropleving van de investeringen een boost aan de bedrijven en de gezinnen. Deze positieve signalen lijken echter fragiel gezien de regionale politieke en budgettaire context, die verlamd blijft.

Een balans medio 2025 met een anemische groei

Volgens het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (IBSA) zal de groei van de Brusselse markteconomie in de eerste helft van 2025 slechts +0,1% bedragen. Concreet betekent dit dat de hoofdstad moeite heeft om toegevoegde waarde te genereren, terwijl Wallonië +0,8% noteert en Vlaanderen +0,4%. Deze prestaties kunnen verklaard worden door de structuur van de Brusselse economie, die meer gericht is op diensten en administratie dan op zware industrie. Op lange termijn beperkt deze afhankelijkheid van kantooractiviteiten en ondersteunende functies het vermogen van het gewest om externe schokken op te vangen en te concurreren met andere Belgische gewesten.

In de praktijk betaalt Brussel ook voor zijn gebrek aan effectieve overheidsinvesteringen, ook al bood de algemene vertraging van de inflatie een kans op herstel. Tegen deze achtergrond staat de Europese hoofdstad nog steeds voor een dilemma: de tertiaire specialisatie versterken of een gedeeltelijke herindustrialisatie proberen om de groeibronnen te diversifiëren.

Dalende inflatie en stijgende investeringen: de drijvende krachten achter het hernieuwde vertrouwen

Na een periode van hoge inflatie heeft de prijsdaling de Brusselse bedrijven en huishoudens nieuw leven ingeblazen. Concreet is het inflatiecijfer gedaald, waardoor de kosten om te lenen zijn gedaald en consumenten hun koopkracht hebben teruggekregen. Dit klimaat van verminderde onzekerheid heeft bedrijfsleiders aangemoedigd om meer te investeren: de investeringen in de commerciële sector stegen met 1,2% ten opzichte van de eerste helft van 2024.

In de praktijk hebben deze moderniseringsuitgaven vooral betrekking op sectoren met een hoge toegevoegde waarde: informatietechnologie, hoofdkantoren, voedingsindustrie en de farmaceutische industrie. Investeringen in afvalbeheer weerspiegelen een verschuiving naar een meer circulaire economie. Deze sectoren tonen weliswaar een opmerkelijke veerkracht, maar dit momentum blijft geconcentreerd en moet de algemene zwakte in de bedrijvigheid nog compenseren.

Industrie in verval en de bouw maakt een schoorvoetend herstel door

Terwijl bepaalde sterk presterende segmenten hun aanwezigheid versterken, keldert de industriële sector in Brussel opnieuw: tegen 2025 zal de industriële productie met 6% dalen. Op lange termijn weerspiegelt deze daling de erosie van de traditionele activiteiten in het licht van de internationale concurrentie en de hoge energiekosten. Sommige sectoren, zoals farmaceutica, voeding en afvalbeheer, houden beter stand, wat wijst op een specialisatie in meer innovatieve niches.

Tegelijkertijd trekt de bouwsector langzaam weer aan, maar zonder terug te keren naar het niveau van voor de gezondheidscrisis in 2019. Concreet ligt het volume van de bouwwerkzaamheden nog steeds enkele procentpunten lager dan vijf jaar geleden. Dit herstel hangt in grote mate af van overheidsinvesteringen in infrastructuur en sociale huisvesting, die zelf zijn vertraagd door de bevriezing van de begroting. Uiteindelijk zal de vitaliteit van de Brusselse bouwsector een belangrijke indicator zijn voor de verbetering van het economische klimaat.

Politieke impasse en budgettaire beperkingen: een verlammende combinatie

Het Brussels Gewest zit al bijna 550 dagen zonder regering. Deze ongekende situatie belemmert de strategische besluitvorming en blokkeert massale overheidsinvesteringen, waarvan de bouwsector en grote mobiliteitsprojecten sterk afhankelijk zijn. Uiteindelijk vertraagt de afwezigheid van een gewestelijke uitvoerende macht stadsvernieuwingsplannen, verbeteringen aan het openbaar vervoer en steun voor innovatie.

Bovendien verzwakken de door Brussel-Hoofdstad opgelegde budgettaire beperkingen de capaciteit voor overheidsinterventie. Tegen deze achtergrond wijst de IBSA erop dat zelfs veelbelovende signalen van vertrouwen snel kunnen worden uitgehold als de politieke verlamming voortduurt. Praktisch gezien vergroot een dergelijke patstelling de kloof tussen de investeringsbehoeften en de toegewezen middelen, met het risico dat de regio abrupt tot stilstand komt in geval van een plotse economische schok.

Werkgelegenheidsvooruitzichten en structurele uitdagingen

Ondanks het moeilijke economische klimaat melden bedrijven in Brussel hogere aanwervingsintenties, vooral in de zakelijke dienstverlening. Deze sector, een pijler van de regionale economie, zou een deel van de werkzoekenden kunnen opnemen en de historisch hoge werkloosheid in Brussel kunnen terugdringen. Op lange termijn zal de verwezenlijking van deze intenties echter afhangen van de politieke stabiliteit en het vermogen van het gewest om beroepsopleiding en tertiaire infrastructuur te financieren.

Naast werkgelegenheid staat Brussel voor een aantal structurele uitdagingen: de toename van het aantal werkende armen, de fiscale complexiteit, de kosten van huisvesting en de overgang naar een koolstofarme economie. In de praktijk zal het succes van het herstel afhangen van de snelle vorming van een regering die in staat is om budgetten vrij te maken en een strategie van economische diversificatie te sturen. Tegen deze achtergrond zal de Europese hoofdstad geconfronteerd worden met de open vraag: zal het herwonnen vertrouwen volstaan om een echte dynamiek van duurzame groei op gang te brengen?